Thuốc kháng sinh là vũ khí tuyệt vời do con người tạo ra để chống lại các bệnh do nhiễm vi khuẩn, nhưng giờ đây vi khuẩn lại có khả năng đề kháng lại thuốc kháng sinh vốn được dùng để tiêu diệt chúng. Kháng kháng sinh đang là mối đe dọa lớn nhất đối với toàn ngành y tế nói riêng và cả xã hội nói chung
Kháng kháng sinh là khả năng của các vi sinh vật như vi khuẩn, vi rút, nấm hoặc ký sinh trùng sinh trưởng với sự hiển diện của một loại thuốc mà thông thường có thể giết chết hoạc hạn chế sự phát triển của chúng. Kết quả là các liệu pháp điều trị thông thường trở nên không hiệu quả. Nhiễm trùng do đó trở nên nghiêm trọng hơn, dẫn đến thời gian bị bệnh lâu hơn, chi phí điều trị cao hơn và nguy cơ tử vong cao hơn. Bởi vì kháng kháng sinh, nên ngày càng có nhiều các bệnh nhiễm trùng thông thường như viêm phổi, nhiễm trùng đường tiết niệu, bệnh lao và các bênh do thực phẩm gây nên càng trở nên khó điều trị hơn và đôi khi không thể điều trị được.
Kháng kháng sinh là mối đe dọa sức khỏe cộng động trên toàn thế giới, ảnh hưởng đến sức khỏe và cuốc sống của người dân và sự phát triển tổng thể, bền vững của cả một quốc gia. Việt Nam là một trong những các quốc gia, trong những năm gần đây đã phải chứng kiến mối đe dọa ngày càng gia tăng của kháng kháng sinh , do việc sử dụng kháng sinh không hợp lý tại các cấp của hệ thống chăm sóc sức khỏe, trong nuôi trồng thủy sản, trong chăn nuôi và trong cộng đồng.
Nguyên nhân nào gây tình trạng kháng kháng sinh?
1. Vi khuẩn kháng thuốc
Các loại vi khuẩn gây bệnh thường biến đổi không ngừng để thích nghi và làm mất tác dụng của thuốc điều trị. Trong đó, chúng có thể đột biến gen, tạo ra enzyme phân hủy hoặc tạo ra những thay đổi trong cấu trúc của thuốc kháng sinh. Cụ thể, thuốc kháng sinh nhóm Betalactam có nguy cơ bị mất tác dụng dưới tác động của men Beta Lactamase.
Bên cạnh đó, một số vi khuẩn có khả năng làm giảm nồng độ thuốc kháng sinh có trong tác bào hoặc làm thay đổi đích tác động của thuốc. Không thể phủ nhận rằng, chúng có khả năng đột biến nhanh chóng nhằm đối phó tác động của thuốc.
2. Sử dụng thuốc kháng sinh chưa đúng cách
Phần đa bệnh nhân rơi vào tình trạng kháng kháng sinh là do chưa có hiểu biết đầy đủ, sử dụng thuốc không đúng cách. Ngày nay, nhiều người tự ý dùng thuốc kháng sinh khi chưa hỏi ý kiến bác sĩ, ngay cả những triệu chứng đơn giản họ cũng lạm dụng thuốc. Thực sự, vấn đề dùng kháng sinh bừa bãi tại Việt Nam rất đáng báo động, người dân cần được trang bị kiến thức cơ bản trước khi quyết định dùng thuốc.
Ngay cả khi đã được bác sĩ kê đơn cụ thể, chúng ta vẫn có quan niệm sai lầm rằng nếu không còn triệu chứng thì sẽ dừng thuốc. Thực tế, vi khuẩn có thể vẫn đang tồn tại trong cơ thể chúng ta và có thể biến đổi, thích nghi và chống lại tác dụng của thuốc bất cứ lúc nào.
Chính vì vậy, đối với tình trạng nhiễm khuẩn nhẹ, các bác sĩ thường chỉ định bệnh nhân sử dụng thuốc trong vòng 7 – 10 ngày. Trong khi đó, tình trạng nghiêm trọng hơn, bạn cần tích cực điều trị trong một thời gian dài thì mới thu được hiệu quả rõ rệt.
Kháng thuốc kháng sinh để lại những hậu quả gì?
Ngày nay, số lượng người bị kháng kháng sinh có dấu hiệu gia tăng nhanh chóng, đây là vấn đề đáng lo ngại của bản thân người bệnh và các y bác sĩ. Nếu con số này càng tăng lên, chất lượng chăm sóc sức khỏe cộng đồng có thể giảm sút nghiêm trọng.
Nếu không may rơi vào tình trạng kháng thuốc kháng sinh, bạn có thể đối mặt với những vấn đề hết sức nghiêm trọng. Trước mắt, tình trạng bệnh có thể diễn biến nặng hơn, phức tạp hơn rất nhiều, bệnh nhân mất rất nhiều thời gian để bình phục sức khỏe.
Không những vậy, chúng ta không thể điều trị bệnh dứt điểm, chúng có nguy cơ tái phát nhiều lần và gây ảnh hưởng không nhỏ tới sức khỏe. Để cải thiện tình hình, các bác sĩ buộc phải sử dụng các phương pháp phức tạp hơn, tốn nhiều chi phí hơn so với bình thường.
Đặc biệt, nếu bạn không tìm được phương pháp, loại thuốc điều trị hiệu quả, bệnh sẽ diễn biến phức tạp và đe dọa trực tiếp tới tính mạng của bạn. Đó là lý do vì sao chúng ta không thể chủ quan, sử dụng thuốc kháng sinh một cách bừa bãi.
Nên làm gì để hạn chế nguy cơ kháng kháng sinh
Một vấn đề được mọi người quan tâm đó là nên làm gì để hạn chế nguy cơ kháng kháng sinh ? Nguyên tắc bạn cần biết khi dùng thuốc kháng sinh đó là:
Hiểu rõ về thuốc kháng sinh: Nhận thức rõ ràng rằng kháng sinh chỉ có tác dụng trên vi khuẩn và không có hiệu quả trong điều trị các bệnh do virus như cúm, cảm lạnh thông thường.Sử dụng đúng cách và theo chỉ định của bác sĩ: Chỉ sử dụng kháng sinh khi thực sự cần thiết và chỉ khi được bác sĩ kê đơn. Ngay cả khi triệu chứng đã giảm thì người bệnh cũng không nên dừng sử dụng thuốc trước khi hết thời gian điều trị theo hướng dẫn của bác sĩ.Không tự ý mua thuốc mà không có chỉ định: Tránh tự ý mua thuốc kháng sinh hoặc đặt yêu cầu bác sĩ kê đơn mà không có chỉ định chính xác.Lựa chọn loại kháng sinh phù hợp: Mỗi loại kháng sinh chỉ phát huy hiệu quả trước một số loại vi khuẩn cụ thể, do đó cần sử dụng kháng sinh phù hợp với chủng vi khuẩn gây bệnh.Không chia sẻ kháng sinh: Tránh chia sẻ kháng sinh với người thân hoặc bạn bè, để ngăn chặn sự lan truyền của việc kháng kháng sinh.Dự phòng nhiễm khuẩn: Thực hiện các biện pháp phòng ngừa nhiễm khuẩn như thường xuyên rửa tay, duy trì ăn uống sạch sẽ, tránh tiếp xúc gần gũi với người bệnh và tiêm phòng vắc xin đầy đủ.
Như vậy, kháng kháng sinh là một vấn đề cực kỳ nghiêm trọng mà chúng ta không nên chủ quan. Tốt nhất, mỗi người cần có ý thức sử dụng thuốc phù hợp, theo chỉ định của bác sĩ. Nếu sau một thời gian điều trị bạn không thấy hiệu quả, hãy đi tái khám và nhận tư vấn từ bác sĩ.
